NEDERLAND - Voelt u uw hart al kloppen in uw keel bij de gedachte aan alle post-itjes met Dringende Opdrachten die u op uw bureaublad heeft gekleefd? Denkt u tijdens het weekend soms aan dat ene rapport dat u de volgende week toch écht eens moet gaan inleveren? En lijkt het daarbij alsof een beklemmende vuist uw borstkas in zijn greep heeft?

In een onderzoek van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2017 gaven accountants aan dat ze een “bovengemiddelde werkdruk” ervaren. Daarmee kwamen ze terecht op de achtste plaats in de top tien van meest stressvolle beroepen. Onder meer koks, artsen, juristen en leerkrachten in het basisonderwijs bevolkten de hogere regionen van de lijst. Een van de belangrijkste oorzaken: overwerk.

Als u op regelmatige basis te veel werkuren verzamelt en door uw toewijding en perfectionisme steeds meer wilt werken om toch maar de toestroom aan taken te kunnen beheren, dan kan de bijhorende stress ervoor zorgen dat u uiteindelijk opbrandt en afstevent op een burn-out.

Het is belangrijk om het onderscheid te kunnen maken tussen goede en slechte stress, en om de verschillende stress-signalen en -factoren te kunnen herkennen. Welke omstandigheden spelen mee, en hoe pakt u ze aan? Hier kunt u enkele tips terugvinden.

Wat is stress?
Goede stress

Stress is een natuurlijke reactie van uw lichaam op bedreigende situaties en is dus biologisch gezien normaal én perfect gezond. Zit u nagelbijtend in de sofa wanneer uw favoriete voetbalploeg nog vijf minuten tijd heeft om een achterstand in te halen? Was de seizoensfinale van uw lievelingsserie zodanig spannend dat u nauwelijks uw tv-snacks heeft aangeraakt? Of zorgt dat ene sollicitatiegesprek voor een manische zwerm vlinders in uw buik? Dan heeft u te maken met goede stress

Deze gezonde vorm van spanning bereidt het lichaam voor op actie: onze bloeddruk en hartslag stijgt, zuurstofrijk bloed vloeit naar het hart en de hersenen, de spieren spannen op en onze ademhaling versnelt. Hormonen als adrenaline en cortisol gieren door ons lichaam. Zo verbetert onze concentratie en efficiëntie, waardoor we alerter en scherper zijn. Goede stress kan dus betere prestaties opleveren.

Goede stress is essentieel om te kunnen overleven. Ook onze voorouders kregen er tijdens de jacht mee te maken – bij een dreigende confrontatie met een ander roofdier maakte stress de prehistorische mens klaar voor fight (het gevecht aangaan) of flight (pijlsnel wegrennen om niet als prooi te eindigen).

Slechte stress
Als deze spanning echter blijft duren en op de duur nadelig gaat inwerken op uw persoonlijk leven en algemene gemoedsrust, dan spreken we van slechte stress. Sommige mensen zijn hier gevoeliger voor dan anderen: zo hebben perfectionisten en pessimisten er meer last van, net als mensen die te weinig assertief zijn en zij die het moeilijk hebben om over hun gevoelens te praten.

Slechte stress kan zich zowel lichamelijk als psychisch uiten. Het kan gepaard gaan met hartkloppingen, vermoeidheid en pijn in het hoofd, de rug, de borst of de nek. Ook gaat uw immuunsysteem erop achteruit. Op mentaal gebied tast deze ongezonde spanning uw concentratievermogen aan: u verliest het overzicht en bent minder creatief. Dit kan leiden tot mindere prestaties, die aanleiding geven tot angstgevoelens, onzekerheid en prikkelbaarheid. Door het overheersende gevoel van machteloosheid verlaagt uw zelfbeeld.

Op lange termijn kan dit iemands fysieke en mentale gezondheid ondermijnen. Ieder object plooit of kreunt onder voortdurende druk, maar uiteindelijk barst het – en dat is bij mensen en stress net hetzelfde.

TIPS
Als u last ondervindt van slechte stress, is het belangrijk om uw lichaam herstel te gunnen. Met behulp van stressmanagement gaat u zich beter in uw vel voelen. Zo zullen uw prestaties verbeteren en zal uw rusteloosheid geleidelijk wegebben. Deze tips kunnen u helpen:

1. Controleer de situatie
Probeer te bepalen welke factoren er verantwoordelijk zijn voor uw stressgevoelens. Zijn er specifieke omstandigheden die u op de proef stellen en die een negatieve invloed hebben op uw mentale of fysieke paraatheid?

2. Slaap voldoende
Stress kan uw slaappatroon verstoren, dus is het aangeraden om optimale slaapomstandigheden te creëren. Vermijd zware maaltijden en laatavondsnacks, en probeer uw smartphone (en andere beeldschermen) minstens 30 minuten voor uw bedtijd niet meer te bekijken – het blauwe licht houdt u wakker. Ga ook elke dag rond hetzelfde tijdstip slapen (ook tijdens het weekend!) en sta op hetzelfde uur op.

Maak van uw slaapkamer ook een plek die uitnodigt om te slapen: zorg voor degelijke kussens, een matras die voldoende ondersteuning biedt en dikke gordijnen die het licht goed afweren. Laat de slaapkamertemperatuur schommelen rond 18 graden.

Ten slotte kunt u uw lichaam klaarmaken voor een goede nachtrust door iets ontspannends te doen voor het slapengaan. Met een verkwikkende douche of een leesuurtje spendeert u gemakkelijker de vereiste 7 à 8 uur in dromenland.

3. Zeg “nee” tegen uitstelgedrag
Natuurlijk is het erg verleidelijk om dat ene moeilijke rapport te blijven uitstellen en om eerst alle minder uitdagende opdrachten af te werken. Toch is het beter om uitstelgedrag zoveel mogelijk te voorkomen. Hoe langer De Moeilijke Opdracht op uw to-dolijstje blijft staan, hoe minder zin u zult hebben om de taak ook effectief te starten.

Kies daarom voor de korte pijn: begin meteen met het lastigste dossier, zodat u daarna vol opluchting en met een voldaan gevoel aan de andere taken kunt beginnen.

4. Zorg voor orde en overzicht
Deze tip geldt zowel voor uw bureau als voor uw huis of appartement: een nette ruimte creëert haast automatisch rust in uw hoofd. Trek die organisatiedrang ook door naar uw computer, en zorg ervoor dat al uw dossiers ondergebracht zijn in duidelijk gelabelde mappen op een centrale plaats.

Zo weet u perfect waar u welke informatie kunt terugvinden, en hoeft u daar alvast geen tijd meer aan te verspillen – en moet u er niet meer over stressen. Lees hier hoe u uw bureau en dossierkasten kunt ordenen volgens de “regel van 20%” en het “wachtkamer”-systeem.

5. Wees assertief
Durf af en toe “nee” te zeggen. Als u instinctief aanvoelt dat u er een bepaalde taak even niet bij kunt nemen omdat u al te veel andere prioriteiten heeft, is het raadzaam om uw perfectionisme los te laten en gewoon eerlijk te zijn. U zult veel efficiënter zijn als u minder taken volledig en correct afwerkt dan als u meerdere taken onvoldoende verwerkt.

6. Drink minder koffie en alcohol
Koffie en alcohol hebben een stimulerende werking en kunnen uw stressgevoelens vermeerderen. Vermijd dus een overmatige consumptie van de twee: drink niet meer dan vier koppen koffie per dag, en beperk uw alcoholinname tot twee glazen per dag.
De beste oplossing is om uw cafeïne- en alcoholverbruik zoveel mogelijk te reduceren, en voor gezondere vervangers te kiezen als water, thee en/of cafeïnevrije koffie.

7. Eet gezond
Stress zorgt ervoor dat we veel meer zin hebben in suikerrijke en vette snacks. Niemand ontkent de troostende kracht van een ijsje of een stevig stuk chocolade, maar echt heel voedzaam zijn die zoete zondes niet. Reserveer die sweet treats voor een wekelijks genietmomentje (bijv. vrijdag- of zondagavond) en vul uw keuken met fruit, groenten en volkorenproducten. Met die heilige drievuldigheid – aangevuld met vis, mager vlees, eieren, noten, bonen, linzen, enz. – zult u zich snel kiplekker en gezond voelen, en vermindert de dagelijkse drang naar snoepgoed.

8. Beweeg elke dag
Regelmatig bewegen heeft veel voordelen, en stressvermindering is er eentje van. Het versterkt onze spiermassa, verlaagt de bloeddruk (bij stress kan die al eens hoog oplopen) en is goed voor hart en bloedvaten.

Gelukkig hoeft u geen marathon te lopen voordat u de positieve effecten van sport ondervindt: ook stevig wandelen, fietsen en zwemmen kan wonderen doen voor uw mentale en fysieke gezondheid.

9. Ontspan
Een auto die non-stop aan een duizelingwekkend hoge snelheid over de weg raast, zal vroeg of laat crashen. Dat geldt ook voor mensen: als u geen pauzes inlast om uw brein rust te gunnen, zal uw vurige werkijver vroeg of laat uitdoven.

Plan ook voldoende ontspannende momenten in buiten het werk. Brengt een massage of een yogasessie u volledig tot rust? Luistert u graag naar muziek, of bent u een verwoed lezer? Of gaat u liever met de hond wandelen, of op stap met vrienden? Zolang het u ontspant, verdient het een prominente plek in uw agenda.

10. Stel uw prioriteiten
Stel een lijstje op met alle opdrachten die in uw takenpakket zitten, en geef ze vervolgens elk een beoordeling tussen 1 (hoge prioriteit) en 5 (lage prioriteit) – of gebruik een andere ranking die u gemakkelijk vindt. Eventueel kunt u met uw afdelingshoofd gaan samenzitten om met z’n tweeën de opdrachten te overlopen en te rangschikken.

Op die manier krijgt u een veel beter overzicht van welke taak er nu eigenlijk het belangrijkst is. Ook kunt u zo inzien dat het écht niet nodig is om te stressen als u die ene taak met een lage prioriteit niet kunt afwerken.

11. Praat erover
Soms moet u gewoon even stoom aflaten bij uw vrienden en/of familieleden. Het zal u goed doen, en u zult merken dat u niet de enige bent die worstelt met stress en angstgevoelens. Vraag raad bij mensen die u goed kennen en die u vertrouwt, luister naar hun oplossingen en wees niet bang om af en toe een dikke knuffel te vragen als u daar nood aan heeft.

12. Geloof in uzelf!
Het is gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar positief denken kan stress drastisch verminderen. Stop met piekeren over het verleden – dat is voorgoed voorbij, en u kunt het niet meer veranderen – maar focus op het “nu”. Geniet van kleine momenten en omring u met mensen die al het goede in u naar boven brengen. Maak plezier en lach veel – vaak is klein geluk de beste remedie tegen rusteloosheid.U kunt het niet meer veranderen - maar focus op het "nu". Geniet van kleine momenten en omring u met mensen die al het goede in u naar boven naar boven brengen. Meek plezier en lach veel - vaak is klein geluk de beste remedie tegen rusteloosheid.